अन्तिम संकल्प

जंकोटमा जन्मिएर शिशु
हुर्किदै, बद्दै, खेल्दै
थोरै पढ्यो, थोरै बुझ्यो ।

दाङतिर झर्दै गर्दा
बाल्यकालिन बिछोडले पिरोलिदै
रोयो, बेस्सरी रोयो
दौतरीलाई पनि खुब रोवायो ।

आमा भन्छिन,
"नरो, बा! नरो
तेरै लागि न हो ।"

उसलाई दाङले रोल्पा चिनायो
जन्मस्थलको चोखो प्रेम बुझायो ।

दाङमा केही पढ्यो, केही देख्यो
नयाँ केही सिक्यो, केही बुझ्यो ।

काठमाडौंतिर गुड्दै गर्दा
रोल्पाको यादमा तड्पिएर
दाङसँगको लामो दुरी नाप्दै
छट्पटियो, निकै भक्कानियो ।

आमा भन्छिन,
"नरो बा! नरो
धेरै पढेर आएस ।"

काठमाडौंले अली बदी देखायो
प्रगती, दुर्गति, युद्ध, शान्ती
बिपन्न झुपडी र सम्पन्न महल चिनायो
जिल्ला र राजाधानीको सम्बन्ध खुलायो ।

समयले भबिष्य खोज्यो
उद्देश्य चुनेर गन्तब्य रोज्यो
बिदेशतिर उड्दा उड्दै
सुन्दर सपना देख्यो
थोरै कर्तव्य सिक्यो, थोरै जिम्मेवारी बुझ्यो ।

त्यो द्रिड संकल्पका वाबजुद
माता र मातृभूमीको बिछोडमा
ऊ हृदयदेखी धुरुधुरु रोयो ।

आमा भन्छिन,
"नरो बा! नरो
योग्य बनेर आएस ।"

"जननी जन्मभुमिश्च स्वर्गदपी गरियसी ।"

बिदेश अझ बदी खुल्यो
मानवीय स्वास्थ्य पढायो
सामाजिक मर्यादा घोकायो
बिकास-बिनाश र ईतिहास देखायो
शान्ती चखायो, सभ्यता सिकायो
स्वाभिमान र राष्ट्रियता बुझायो ।
………………१…………………

अब उसलाई सोधिनेछ
के देख्यो, के-के चिन्यो
कती सिक्यो, कती बुझ्यो
गाउँले सोध्नेछ, शहरले सोध्नेछ
सोध्नेछन उसको सखाले, दौतरीले ।

आमाले फेरी भन्नेछिन,
"गर, बा! गर
तेरो आँशुको योग्यता पुष्टि गर ।"

ऊ निरन्तर परिक्षणमा हुनेछ
अर्थात, म निरन्तर परिक्षणमा हुनेछु ।
……………२…………………

यहाँ यस्तै छ
गर्छु भन्नेहरु मरेर गएका छन
नगरेर, नसकेर
उसो त गर्छु नभन्नेहरु पनि
मरेर नै गएका छन ।

जनम-मरण बिज्ञान नै हो ।

मलाई यकिन हुन्न
म सिर्फ मर्छु वा केही गरेरै मर्छु
मेरो चिता पनि बन्ला या नबन्ला !?
तर, यो निश्चित छ
मृत्‍यु पछी मेरो लाशलाई
मुल्याङ्कनको कठगरामा उभिनुपर्नेछ
र, मलामीले पक्कै प्रश्न सोध्नेछन
"जीवन र मृत्‍युको उचाई" ।

म चाहन्छु,
मेरो लाश जुरुक्क उठेर
एक-एक प्रश्नको जवाफ दियोस
हरेक जिज्ञासु मलामीलाई पूर्ण शान्ती मिलोस
अन-त-मा
खिन्न र दु:खी आत्मियताको सतीत्व
त्यो एउटा चिता दनदनी बल्न थालोस ।
………………३……………
16 May 2011